6 Loại cá dọn bể thủy sinh phổ biến tại Việt Nam

Cá dọn bể là loại cá nước ngọt rất phổ biến với những người khi nuôi cá cảnh. Chúng là loài cá cảnh đẹp, dễ chăm sóc và rất bắt mắt bởi hình dáng bên ngoài. Nhưng bất chấp sự phổ biến của loài cá này, thực tế có rất nhiều thông tin không chính xác về chúng trên mạng. Điều này dẫn đến những người mới chơi thủy sinh sẽ mắc sai lầm và chăm sóc không đúng cách mà không hề hay biết!

Hướng dẫn này của Thủy Sinh Xanh sẽ bao gồm những điều cơ bản của chăm sóc cá dọn bể thủy sinh thông thường. Bạn sẽ tìm hiểu về chế độ ăn uống, kích thước bể lý tưởng, bạn tình, tuổi thọ, kích thước v.v..

Nội dung chính

• Giới thiệu chung về cá dọn bể
• Tổng quát về loài cá dọn bể
• Hành vi điển hình của cá lau kính
• Ngoại hình của cá lau kính
• Những loại cá dọn bể phổ biến
  • 1. Cá bristlenose pleco ( Ancistrus sp.) – Cá Tỳ Bà Mũi Lông
  • 2. Cá gold nugget pleco (Baryancistrus sp.) – Cá dọn bể Leo đuôi vàng
  • 3. Cá zebra pleco (Hypancistrus zebra) – Cá dọn bể ngựa vằn
  • 4. Cá sailfin pleco (Pterygoplichthys gibbiceps) – Cá tỳ bà beo
  • 5. Cá snowball pleco (Hypancistrus inspector) – cá cầu tuyết
  • 6. Cá royal pleco (Panaque nigrolineatus) – Cá tỳ bà hoàng gia
• Hướng dẫn chăm sóc cá dọn bể thủy sinh
• Một số bệnh ở cá dọn bể
• Câu hỏi thường gặp

Giới thiệu chung về cá dọn bể

Cá dọn bể hay cá lau kính có tên gọi tiếng anh như cá Plecostomus, cá plecos là một nhóm cá da trơn thuộc họ Loricariidae và có tên khoa học: Hypostomus plecostomus. Những chú cá này đã được mua bán trong nhiều thập kỷ và tiếp tục quyến rũ những người đam mê cá cảnh sưu tầm. Cá lau kính là loài cá chủ lực trong những bể cá nước ngọt hay bể thủy sinh. Tổng cộng có hơn 150 loài khác nhau, từ kích thước nhỏ cho đến lớn và có loài tính cách ôn hòa đến hung dữ.

Cá dọn bể thuộc họ Loricariidae là một nhóm lớn các loài cá da trơn. Ban đầu, loài này có xuất xứ từ Nam Mỹ. Cụ thể, chúng có nhiều ở các nước như Brazil, Guianas, Trinidad và Tobago. Nếu bạn đang nghĩ đến việc nuôi cá dọn bể, điều quan trọng là bạn phải hiểu rõ về những gì cần thiết để chăm sóc loài cá này.

Tổng quát về loài cá dọn bể

• Mức độ chăm sóc: Trung bình
• Tính cách: Ôn hòa
• Màu sắc: Nâu xám
• Tuổi thọ: 10 – 15 năm
• Kích thước: lên đến khoảng 60cm
• Thức ăn: loài ăn tạp
• Kích thước bể tối thiểu: 36x13x16 (30 gallon)
• Bố cục trong bể: Lũa, hang hốc v.v…

Hành vi điển hình của cá lau kính

Cá lau kính là loài cá cảnh sống về đêm điều này có nghĩa là vào ban ngày, bạn sẽ không thấy chúng hoạt động nhiều. Vào ban ngày, loài cá này có thể tỏ ra nhút nhát và bạn có thể sẽ thấy chúng ẩn láu giữa các loại cây thủy sinh, hang hốc của lũa và hang động từ đá có trong bể của bạn.Khi chúng hoạt động, bạn sẽ nhận thấy rằng chúng là loài cá sống ở tầng đáy và di chuyển chậm rãi trên các bề mặt của bể cá.

Điều quan trọng cần lưu ý ở đây là mặc dù chúng sẽ ăn một số loại tảo hay rêu hại, nhưng chế độ ăn của chúng không nên chỉ bao gồm tảo. Ngoài ra, bạn không nên mong đợi quá nhiều vào việc dọn bể của chúng.

Nhiều cửa hàng cá cảnh quảng cáo chúng là loài ăn tảo, điều này rất nguy hiểm vì chúng là loài ăn tạp và cần nhiều dinh dưỡng khác nhau.Cá lau kính có xu hướng sử dụng miệng ngậm của chúng để gắn mình vào kính hoặc đá trong bể cá.

Ngoại hình của cá lau kính

Hầu hết một số loài cá lau kính có màu nâu. Tuy nhiên, màu sắc của một số loài phụ thuộc vào môi trường sống của chúng. Một số loài cũng có thêm các đốm hoặc hoa văn màu cát trên khắp cơ thể. Hãy nhớ rằng loài cá dọn bể thường được gọi là cá da trơn vì thay vì vảy bình thường, chúng có các mảng rất dày và cứng trên khắp cơ thể, dĩ nhiên là để bảo vệ khỏi những kẻ săn mồi.

Những con cá này có vây rất phát triển, chúng có thể sử dụng để nhanh chóng tăng tốc và di chuyển trong nước. Ngoài ra các vây có xu hướng khá thô và nhiều gai để bảo vệ trước kẻ thù. Trong tự nhiên, các loài cá dọn bể thông thường sẽ phát triển chiều dài khoảng 60cm. Nhưng trong môi trường nuôi bể cá, chúng có xu hướng chỉ phát triển đến khoảng 20 – 38 cm tùy vào từng loài cá dọn bể.

Plecos có đầu lớn với đôi mắt nhỏ nhô cao trên đầu. Điều thú vị là mắt cá có màng che mắt cho phép chúng kiểm soát lượng ánh sáng mà mắt chúng tiếp xúc. Một trong những điều thú vị nhất về loài cá này là vây đuôi của nó. Vây đuôi Pleco có hình trăng khuyết, với phần dưới dài hơn phần trên.

Những loại cá dọn bể phổ biến

Có hơn 150 loài cá dọn bể khác nhau. Tuy nhiên, không phải tất cả chúng đều có thể được nuôi trong bể cá.

Dưới đây là danh sách các loài cá dọn bể phổ biến nhất:

1. Cá bristlenose pleco ( Ancistrus sp.) – Cá Tỳ Bà Mũi Lông

Đây là một loài dọn bể thuộc họ Loricariidae. Chúng có nguồn gốc ở Nam Mỹ và Panama. Loài cá này rất phổ biến với người chơi cá cảnh, có giá trị kinh tế cao về tính thẩm mỹ của chúng.

• Kích thước bể tối thiểu: 60 cm
• Mức độ chăm sóc: Trung bình
• Tính cách: ôn hòa
• Điều kiện nước: Nhiệt độ 22-27 độ C, PH 5,8 – 7,5
• Kích thước trung bình: 12 cm
• Màu sắc: màu nâu sẫm, màu be, màu đen, và màu bạch tạng.
• Chế độ ăn uống: Ăn tạp
• Xuất xứ: Nam Mỹ
• Họ: Loricariidae

2. Cá gold nugget pleco (Baryancistrus sp.) – Cá dọn bể Leo đuôi vàng

Cá dọn bể Leo đuôi vàng hay tên tiếng anh khác gọi là Baryancistrus xanthellus là một loài cá da trơn bọc thép đặc hữu của Brazil. Nó là một loài cá nước ngọt sống ở tầng đáy sông Rio Xingu trong hệ thống Amazon. Trong tự nhiên chúng đạt chiều dài 22,4 cm. Chúng cũng là một trong những loài cá dọn bể được nhiều người chơi sưu tầm.

• Kích thước bể tối thiểu: 60 cm
• Mức độ chăm sóc: Trung bình
• Tính cách: ôn hòa
• Điều kiện nước: 23 – 25 độ C, KH 8-10, pH 6,5-7,0
• Kích thước tối đa: 15 cm
• Màu sắc: Đen, trắng, vàng
• Chế độ ăn uống: Ăn tạp
• Xuất xứ: Nam Mỹ
• Họ: Loricariidae

3. Cá zebra pleco (Hypancistrus zebra) – Cá dọn bể ngựa vằn

Cá dọn bể ngựa vằn là một trong những loài cá da trơn với vẻ đẹp bắt mắt có những họa tiết sọc đen và trắng. Vì mức độ hiếm của loài cá này nên chúng cũng là một trong những loài cá cảnh khá đắt tiền.

• Mức độ chăm sóc: Dễ – Trung Bình
• Tính Cách : sống lãnh thổ những rất ôn hòa
• Màu sắc: đen và trắng.
• Điều kiện nước: 26,1 ° C – 31,1 ° C, pH: 6,5 – 7,0, độ cứng của nước: 2 – 6 KH
• Tuổi thọ: 10 – 15 năm
• Kích thước tối đa: 10 cm
• Chế độ ăn: là loài ăn tạp
• Họ: Loricariidae
• Kích thước bể tối thiểu: 60 cm
• Thiết lập bể: yêu thích dòng chảy mạnh
• Xuất xứ: Có nguồn gốc từ Brazin

4. Cá sailfin pleco (Pterygoplichthys gibbiceps) – Cá tỳ bà beo

Cá tỳ bà beo thuộc dòng cá lau kính đẹp, chúng là loài cá cảnh thuộc họ Loricariidae. Với những hoa văn đốm da beo trên cơ thể chúng đã khiến loài cá cảnh này được nhiều người ưa chuộng

• Tên gọi thông thường : cá tỳ bà, cá tỳ bà beo, cá lau kiếng da beo
• Mức độ chăm sóc: Dễ
• Tính Cách : Ôn hòa
• Chế độ ăn: là loài ăn tạp
• Kích thước bể tối thiểu: 90 cm
• Kích thước (trung bình): 48cm
• Điều kiện nước: nhiệt độ 22-29 ° C, độ pH 6,5 – 7,5 pH, độ cứng của nước: 6 – 10 KH.
• Môi trường bể: nước ngọt, nền cát, thực vật nổi, đá và hang động
• Tuổi thọ: 20 năm
• Họ: Loricariidae

5. Cá snowball pleco (Hypancistrus inspector) – cá cầu tuyết

Cá snowball pleco có một diện mạo tuyệt đẹp và việc chăm sóc chúng không quá phức tạp và kích thước của chúng cũng nhỏ hơn so với những dòng cá dọn bể khác. Màu đen tuyền và chấm bi trắng (hoặc vàng) khiến chúng cực nổi bật ở trong bể. Những chấm bi đó giống như những quả cầu tuyết vì thế chúng được nhiều người chơi gọi là cá dọn bể cầu tuyết.

• Mức độ chăm sóc: Dễ
• Tính cách: Đơn độc
• Hình thức màu sắc: Đen trắng hoặc vàng
• Tuổi thọ: 8-10 năm
• Kích thước: 16 cn
• Chế độ ăn: Động vật ăn tạp
• Gia đình: Họ Loricariidae
• Kích thước bể tối thiểu: 60 cm
• Thiết lập bể: trang trí hang hốc bằng đá, lũa và thực vật
• Khả năng tương thích: sống cộng đồng , hòa bình

6. Cá royal pleco (Panaque nigrolineatus) – Cá tỳ bà hoàng gia

Cá tỳ bà hoàng gia là một loài cá dọn bể thuộc họ Loricariidae thuộc chi Panaque. Chúng phân bố rộng khắp vùng Colombia và Venezuela cho đến các vùng cận Amazon. Với những sọc màu xám nhạt và xám đậm, cá tỳ bà hoàng gia cực kỳ nổi bật trong bất kỳ bể cá nào.

• Mức độ chăm sóc: Dễ
• Tính cách: Hơi lãnh thổ
• Hình thức màu sắc: Sọc xám nhạt và xám đậm
• Tuổi thọ: 10 năm
• Điều kiện nước: 74– 79° F, KH 6 -10, pH 6,5 – 7,4
• Kích thước: 40 cm – max size có thể lên đến 61cm
• Chế độ ăn: ăn tảo
• Gia đình: Họ Loricariidae
• Kích thước bể tối thiểu: 90 cm
• Thiết lập bể : trang trí thực vật và đá dạng hang hốc
• Khả năng tương thích: tính cách hơi hung hăng với một số loại cá khác.

Hướng dẫn chăm sóc cá dọn bể thủy sinh

• Môi trường nước
  • Hàng ngày – Kiểm tra bộ lọc, nhiệt độ nước và các thiết bị khác
  • Hàng tuần – Kiểm tra chất lượng nước ít nhất một lần một tuần
  • Hàng tuần đến hàng tháng – Thay 10-25% tổng lượng nước khoảng 2-4 tuần hoặc khi cần thiết. Kiểm tra hệ thống lọc nếu có vấn đề cần phải thay thế kịp thời.
• Có thể nuôi chung với hầu hết các loài cá khác, nhưng các loài cá nhỏ hơn không nên nuôi chung với các loài cá săn mồi lớn hơn
• Tránh tình trạng quá đông đúc; chúng là nguyên nhân chính gây ra căng thẳng và bệnh tật
• Duy trì chất lượng nước tốt với việc thay nước thường xuyên và lọc đầy đủ
• Đảm bảo chế độ ăn uống phù hợp với các loài cụ thể và nơi ẩn náu được cung cấp trong bể cá

Một số bệnh ở cá dọn bể

1. Mắt bị đục

• Các triệu chứng hoặc nguyên nhân: mắt được bao phủ bởi chất nhờn màu trắng hoặc xám và nhìn hơi vẩn đục, cá có thể mất màu và bơi một cách lờ đờ.

• Cách xử lý: nguồn nước trong bể có vấn đề cần phải cải thiện chất lượng nước.

2. Bệnh Ich – Ký sinh trùng

• Các triệu chứng hoặc nguyên nhân: Các đốm trắng xuất hiện trên vây và thân. Cá cọ xát vào vật cứng hoặc bơi lội thất thường. Gây ra bởi nhiễm ký sinh trùng Epistylis, bệnh này thường gặp ở cá sống ở tầng đáy, khiến chúng bị nhiễm vi khuẩn.

• Cách xử lý: Lúc này cần phải theo dõi tình trạng của cá ngay lập tức. Sử dụng thuốc chữa ich trong ít nhất 2 tuần.
  Cải thiện chất lượng nước bằng cách đảm bảo hệ thống lọc thích hợp. Tham khảo thêm ý kiến của một số người chơi.

3. Bệnh trũng bụng hay bụng hóp

• Các triệu chứng hoặc nguyên nhân: do cá không đủ nguồn thức ăn trong bể.

• Cách xử lý: Tăng cường cho ăn bổ sung.

4. Bệnh trướng bụng

• Các triệu chứng hoặc nguyên nhân: do cá bị béo phì hoặc nguồn thức ăn khiến cá bị trướng bụng, bệnh ký sinh trùng cũng gây ra trướng bụng ở cá.

• Cách xử lý: Lúc này nên giảm cho ăn bổ sung hoặc tăng cường chất xơ v.v..

Câu hỏi thường gặp

• Cá dọn bể ăn gì? Nói chung không phải loài dọn bể nào cũng ăn tạp. Một số loài dọn bể chỉ ăn tảo, trong khi những loài khác thích ăn cả thực vật hoặc một số loài khách thích ăn thịt. Những loài dọn bể khác chủ yếu ăn sợi gỗ trên lũa và các loài giáp xác nhỏ sống trong lũa.
• Cá dọn bể sống được bao lâu? Tuổi thọ của pleco phụ thuộc vào loài; trung bình lên đến 10-15 năm khi được chăm sóc đúng cách.
• Kích thước của loài cá dọn bể? Cá dọn bể có thể dài từ 4 cm cho tới 30 cm tùy thuộc vào từng loài.
• Cá dọn bể có lớn nhanh không? Cá dọn phát triển rất nhanh, một số dòng có thể phát triển chiều dài đến 12cm trong năm đầu tiên của chúng.
• Chúng có thể sống trong ao? Các loài cá dọn bể lớn hơn có thể sống trong ao, chúng ăn tảo ở trong ao hồ, miễn là nhiệt độ không xuống quá thấp.

Như vậy, Thủy Sinh Xanh đã giới thiệu đến với các bạn hiểu rõ hơn về loài cá dọn bể, chúng là loài cá cảnh dễ nuôi và không cần bất kỳ nhu cầu chăm sóc phức tạp nào. Nhưng do kích thước của từng loài mà khi mua bạn cần lựa chọn phù hợp với kích thước bể của mình.