Lan Kim Tuyến có mấy loại ? Cách trồng

Lan Kim tuyến hay còn gọi là Lan gấm, Cỏ Nhung, Cây Kim Cương, Lan Kim hoàn … Qua 1 số nghiêng cứu tìm thầy hợp chất có thể hỗ trợ chữa được rất nhiều bệnh nan y hiện nay.

Mục lục

Tên khoa học là Anoectochilus setaceus Blume

Họ: Họ Lan (Orchidaceae)

Lan kim tuyến có mấy loại

Chi lan Kim tuyến Anoectochilus ở Việt Nam hiện thống kê được 12 loài, trong đó có loài lan Kim tuyến (Anoectochilus setaceus Blume) được biết đến nhiều bởi giá trị làm thuốc của nó. Một số loài phổ biến hay làm thuốc sau:

Kim tuyến gấm: được tìm thấy nhiều ở Ngọc linh- Kon tum

Kim tuyến đỏ: loại này có lá màu đỏ sậm, có dược tính tốt nhất

Kim tuyến đá: Cây thảo mọc ở đất, có thân bò rồi đứng cao khoảng 15 cm.

Tác dụng của Lan kim tuyến

Theo Đông y:

Lan Kim tuyến có vị ngọt, tính mát, bổ âm, được dùng để tăng cường sức khỏe, kém ăn, cao huyết áp, viêm gan, ho khan.

Cây kim tuyến có thể chữa các bệnh Lao phổi, ho viêm phế quản, chấn thương, viêm dạ dày mãn tính, viêm gan mãn tính, suy nhược thần kinh, tiểu đường, viêm thận, sốt cao, liệt dương, rối loạn gan, yếu tỳ

Theo nghiêng cứu của các nhà Khoa học

Theo nghiêng cứu của NGUYỄN NAM PHƯƠNG – ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI Đề tài NGHIÊN CỨU THÀNH PHẦN HÓA HỌC CÂY LAN KIM TUYẾN cây Kim tuyến có 1 số các thành phần như sau:

Quercetin

Quercetin là một flavonoid có tác dụng tăng tuổi thọ và cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm cholesterol xấu. Tránh đột quỵ và đau tim

Quercetin là hợp chất tốt với bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp. Không một flavonoid nào có thể tốt hơn so với Quercetin trong khả năng chống viêm và chống oxy hóa, chống lão hóa, làm bền thành mạch tránh tai biến mạch máu

Quercetin cũng có thể được sử dụng để ngan ngừa các bệnh ung thư như các chất flavonoid khác, nó sẽ loại bỏ tất cả các gôc tự do trong cơ thể, trung hòa chúng giúp tránh được bệnh ung thư. Vì vậy, việc Quercetin có trong Lan kim tuyến rất quang trọng vì góp phần vai trò chữa bệnh của loài này.

Isorhamnetin

Isorhamnetin thể iện một sự ức chế mạnh đối với hoạt tính enzyme Aldose Reductase. Ngăn ngừa rối loan chức năng nội mạc, sản xuất superoxide , ngăn ngừa các tổn thương tế bào trong cơ thể và hoạt động chóng lão hóa.

Do vậy, dường như là 1 loại thuốc mạnh chống lại ung thư thực quản do khả năng không chỉ ức chế sự tăng sinh mà còn gây ra apoptosis của tế bào. Hợp chất này có tiềm năng lớn để bào chế 1 loại thuốc mới có tác dụng phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường và các biến chứng của bệnh tiểu đường

Acid ferulic

Giống như nhiều hợp chất phenol tự nhiên khác, được sử dụng như là thuốc chống viêm, giảm đau, bức xạ tia cự tím, chống tắc nghẽn động mạch, trung hòa các gốc tự do và tăng cường sức đề kháng của cơ thể con người.

Hợp chất này sử dụng để điều trị các bệnh tim mạch vành, tai biến mạch máu não, viêm mạch máu, giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu. Sử dụng trong thực phẩm, mỹ phẩm với tác dụng như 1 chất chống oxy hóa. Xu và cộng sự 2015 đã chứng minh Acid ferulic có tác dụng phòng chống xơ gan. Đây là chứng minh về tác dụng bảo vệ gan của cây Lan Kim Tuyến.

Arabinogalactan

Theo Li-Chan Yang Viện Khoa học và Công nghệ Thực phẩm, Đại học Quốc gia Đài Loan, đã nghiên cứu trong Lan Kim tuyến có hợp chất Arabinogalactan như một miễn dịch chống lại ung thư ruột kết .

Arabinogalactan là một dẫn xuất đã được nghiêng cứu có tác dụng giảm đáng kể cả kích thước và trọng lượng khối u. Bên cạnh đó kết quả này chứng minh rằng cũng có hoạt tính điều hòa miễn dịch bẩm sinh và hoạt tính chống ung thư.

Bài thuốc được biết đến của Lan kim tuyến

Bài thuốc chữa thần kinh suy nhược, mất ngủ: 25g lan kim tuyến, 12 g hoa nhài, 10 g hoa thiên lý, 8g tâm sen, 8g ngưu tất, 15g mạch môn, 10g huyền sâm, 20g quyết minh tử, 8g cam thảo đất, 12 g hoài sơn, sắc uống. Mỗi ngày sắc 1 thang, chia làm 3 lần trong ngày, dung 3-5 tháng

Bài thuốc chữa kém ăn: 25g lan kim tuyến, 8g liên nhục, 6g sơn tra, 5g trần bì, 20 g huyền sâm, 5g quyết minh từ, 10g hoài sơn, sắc uống. Mỗi ngày sắc 1 thang chia làm 3 lần trong ngày dung 5-7 tháng

Bài thuốc chữa ho khạc ra máu: 30 g lan gấm, 15g ngưu tất, 15g quyết minh tử, 20 g hoài sơn, 20 g huyền sâm, 25g mạch môn, sắc uống. Mỗi ngày sắc 1 thang, chia làm 3 lần trong ngày, dung 5-7 tháng

Đặc điểm tự nhiên

Phân bố

Yên Bái, Lao Cai, Vĩnh Phúc, Thanh Hóa, Sơn La Quảng Trị, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Gia Lai, Lâm Đồng, Đăk.Lăk , Kon Tum. Cây mọc tự nhiên dưới tán rừng kín, ẩm, ở độ cao 400-3.000 m.

Thế giới: ẤN Độ, Nepan, Butan, Trung Quốc, Mianma, Thái lan, Lào, Campuchia, Malaisia, Indonesia

Hình thái

Thân mọng nước và có nhiều lông mềm, mang 2-4 lá mọc xòe sát đất.

Lá hình trứng, gần tròn ở gốc, chop hơi nhọn và có mũi ngắn, cỡ 3-4×2-3cm, có màu khác nhau với mạng gân thường nhạt hơn. Cuống lá dài 2-3 cm.

Hoa Cụm hoa dài 10-15cm, mang 4-10 hoa mọc thưa. Thường màu trắng, dài 2,5-3cm. Các mảnh bao hoa dài khoảng 6 mm, môi dài đến 1,5 cm, ở mỗi bên gốc mang 6-8 dải hẹp, chop hiến rộng, hốc chứa mật dài 7mm,

Mọc dưới tán rừng nguyên sinh, hầu hết là nguyên thủy rậm. Chúng sinh sống trên sườn núi đá , rải rác thành từng nhóm, vài ba cây trên đất ẩm, rất giàu mùn và lá cây rụng

Sinh trưởng và sinh sản

Mùa ra hoa từ tháng 2 đến tháng 4. Tái sinh bằng chồi từ thân rễ và hạt, ít và sinh trưởng chậm.

Mua giống lan kim tuyến ở đâu

Hiên tại Lan Kim Tuyến đã được nhân giống thành công bằng nuôi cấy mô, mỗi lọ từ 20-25 cây lan cấy mô có giá từ 200.000-300.000 vnđ

Kỹ thuật trồng lan kim tuyến

Nhà trồng: Lan kim tuyến là cây chịu bóng, cần độ ẩm cao vì vậy cần chuẩn bị dàn che hoặc nhà kính để giảm cường độ sáng. Độ sáng chỉ cần từ 30-50%

Gía thể: Tơi xốp, thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng và không chứa mầm bệnh hại. Vì vậy giá thể dùng để trồng cây Kim tuyến giá thể gồm: 1/3 xơ dừa + 1/3 đất mặt + 1/3 phân bò được ủ với chế phẩm, phụ gia (tricoderma 1% + phân lân 5% + phân vi sinh 1%), sau đó tiến hành phối trộn và ủ 2,5-3 tháng trước khi trồng.

Thời vụ trồng: Thời vụ trồng cây kim tuyến tốt nhất là vào đầu mùa mưa vào khoảng tháng 4-5 hàng năm. Tuy nhiên đối với cây Kim tuyến khi trồng trong nhà màng, chủ động điều khiển được ánh sáng, độ ẩm và nhiệt độ thì việc trồng cây kim tuyến có thể trồng quanh năm.

Cách trồng: Lên luống bề rộng khoảng 1m-1,5m mật độ trồng là 5x5cm/cây. Khi trồng dùng tay nén chặt đất vừa phải sao cho thân cây thẳng đứng vuông góc với bề mặt luống trồng.

Sau khi trồng cần tưới nước hoặc pha Ridomil gold với nồng độ 1g/lít tưới cho cây và giúp phòng bệnh.

Phòng trừ sâu, bệnh hại: Do sống trong điều kiện ẩm, ít ánh nắng nên các loại bệnh về nấm hại là mối nguy hại cho vườn Lan Kim tuyến. Cần phun phòng định kỳ thuốc phòng trị nấm như Ridomil, Acrobat, Carbenzim …

Tình trạng bảo tồn

Hiện nay, lan Kim Tuyến được cấp báo thuộc nhóm IA của Nghị định 32/2006/CP,nghiêm cấm khai thác vì mục đích thương mại và nhóm thực vật rừng đang nguy cấp ENA1a,c,d, trong sách đỏ Việt Nam (Bộ Khoa học và Công nghệ, 2007).

Lan kim tuyến là một loài dược liệu quý hiếm. Nó đã được rất nhiều nhà khoa học nghiêng cứu chứng thực về công dụng chữa bệnh. Hiện nay đã có nhiều loại thuốc bào chề từ loài Lan này.

Cám ơn bạn đã đọc bài viết!

Tham khảo: Nguyễn Nam Phương – ĐH Quốc Gia Hà Nội Đề Tài Nghiêng Cứu Thành Phần Hóa Học Cây Lan Kim Tuyến